Chyba cała Polska zna piosenkę Sen o Warszawie, której autorem jest Marek Gaszyński, a kompozytorem i pierwszym wykonawcą był Czesław Niemen.

W książce o zbliżonym tytule – Sny o Warszawie –  Krzysztof Mordyński zajął się koncepcjami kształtowania nowego miasta po II wojnie światowej. W pierwszym rozdziale napisał:

– Po wojnie Warszawa nie została odbudowana. Ją przywrócono do życia, ale w odmiennej formie, ukształtowanej przez mieszankę sentymentu, poczucia misji, szaleńczej odwagi, przesadnej pewności siebie i specyficznych powojennych okoliczności. (…). Czasy były ciężkie, sytuacja polityczna co najmniej dwuznaczna, środki ograniczone. A jednak w powstających koncepcjach nowej stolicy możemy znaleźć ogromny ładunek pracy, zaangażowania, przemyśleń i… marzeń.

Autor rozwiewa mit o tym, że nowy plan miasta został przywieziony w teczce z Moskwy. Prowadzi Czytelnika na Pragę, gdzie – przy ul. Kowelskiej 4 – była pierwsza lokalizacja Biura Organizacji Odbudowy Warszawy, bardziej znanego pod nieco późniejszą nazwą Biura Odbudowy Stolicy (BOS). Znaleźli w nim pracę ludzie, którzy podczas wojny przebywali w kraju i uczestniczyli w konspiracji (np. prof. Jan Zachwatowicz i Stanisław Jankowski „Agaton”), dotarli ze Wschodu (np. Józef Sigalin) czy z Zachodu, jak Bolesław Szmidt – współzałożyciel Polskiej Szkoły Architektury, będącej wydziałem Liverpool School of Architecture. Notabene absolwentem tej szkoły zdążył być wspomniany wyżej „Agaton”. Okazuje się, że i w obozach jenieckich prowadzono konkursy architektoniczne na odbudowę kraju: Stanisław Brukalski, Jerzy Hryniewiecki i Jan Knothe przywieźli swoje koncepcje z Oflagu II C Woldenberg (obecnie: Dobiegniew).

Krzysztof Mordyński jest historykiem, kustoszem muzealnym, wykładowcą oraz autorem artykułów naukowych i popularnonaukowych. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się na dziejach urbanistyki i architektury Warszawy, ze szczególnym uwzględnieniem okresu powojennej przebudowy miasta. Jako wykładowca prowadzi kursy, spacery edukacyjne i wykłady dotyczące historii, estetyki oraz funkcjonalności miasta. Jego wystawy kilkukrotnie zdobywały wyróżnienia w konkursie “Mazowieckie Zdarzenie Muzealne – WIERZBA”. W 2019 roku otrzymał nagrodę Otwartego Uniwersytetu Warszawskiego, przyznawaną najlepszym wykładowcom.

Moim zdaniem, należałoby dodać, że Autor ma również zacięcie socjologiczne. Wystarczy spojrzeć na tytuły poszczególnych rozdziałów: Warszawa jako marzenie, Warszawa jako maszyna, Warszawa jako więź społeczna, Warszawa jako kompozycja.

Sny o Warszawie opowiadają o koncepcjach kształtowania nowej Warszawy, o próbach znalezienia urbanistycznego i architektonicznego przepisu na szczęście. Bo to, co widzimy nad powierzchnią, jest tylko małym fragmentem całości, której większość skrywa się głębiej. Każdy z obiektów, składających się na stolicę, był emanacją jakiejś idei, ostatecznie zrealizowanej tylko w niewielkiej części. Gdzieś wcześniej zrodziła się myśl i wizja, skutek doświadczeń, efekt lat wytężonej pracy, finalny produkt wielu prób i porażek. W czyjejś głowie tysiąc przesłanek złożyło się w jedną całość, w logiczny system, w koncepcję nowej organizacji miasta po wojennej zagładzie. Bowiem architektura – to nie historia cegieł, betonu i stalowych prętów. To historia ludzi, którzy czuli, żałowali, pragnęli, ale też nienawidzili. Do projektowania domów, do kreślenia planów urbanistycznych popychały ich różne motywacje.

Człowiekowi pełnemu pasji, jakim bez wątpienia jest Krzysztof Mordyński, udało się – bez modnej obecnie zabawy w plotkowanie – wykazać zarówno różnice, jak i dążenie do osiągnięcia wspólnego celu.

Krzysztof Mordyński, Sny o Warszawie

Redaktor prowadzący: Adrian Markowski

Redakcja: Kinga Szafruga

Korekta: Małgorzata Denys

Łamanie: Ewa Wójcik

Projekt okładki: Magda Palej

Zdjęcie na okładce: Konstanty Jarochowski/ Forum

Wydawca: Prószyński Media Sp. z o.o., 2021

ISBN 978-83-8234-061-7