Eksperci przewidują, że – w przeciwieństwie do sytuacji z wiosny 2020 roku – drugi „narodowy” lockdown nie spowoduje opustoszenia ulic i co niektórych obiektów. Niestety, po krótkiej przerwie, znowu puste pozostają widownie teatrów.

W ten przykry sposób witamy jubileuszowy, bo sześćdziesiąty Międzynarodowy Dzień Teatru. Przypomnę, że święto zostało ustanowione podczas IX Światowego Kongresu International Theatre Institute (ITI), zorganizowanego w czerwcu 1961 roku w Helsinkach. Inicjatorem ustanowienia Dnia Teatru był prezydent Fińskiego Ośrodka Międzynarodowego Instytutu Teatralnego, Arvi Kivimaa.  Postanowiono wówczas, że należy uczcić rocznicę otwarcia Teatru Narodów  – festiwalu, podczas którego 27 marca 1957 roku, w Paryżu, spotkały się zespoły teatralne z obu stron „żelaznej kurtyny”. Spotkanie było efektem działalności Międzynarodowego Instytutu Teatralnego, który został założony w 1948 roku w Pradze przez osiem państw, w tym Polskę.

Obecnie Międzynarodowy Instytut Teatralny (ITI) działa pod auspicjami UNESCO, a jego sekretariat mieści się w Paryżu. Od 1962 roku sekretariat Instytutu zamawia u wybitnego człowieka teatru okazjonalne orędzie. Autorem pierwszego był pisarz Jean Cocteau. W ubiegłym roku orędzie napisał pakistański dramatopisarz Shahid Nadeem. W 2021 roku autorką orędzia jest Helen Mirren – brytyjska aktorka teatralna, telewizyjna i filmowa. Zdobywczyni wielu nagród, w tym Oskara w 2007 roku za rolę w “Królowej”. Jej debiutem teatralnym była Kleopatra w National Youth Theatre w 1963 r. Występowała na West Endzie. Pracowała między innymi z Royal Shakespeare Company, Centre International de Recherche Théâtrale, a także z National Theatre na Broadwayu, gdzie zagrała wybitne role w “Miesiącu na wsi” i “Tańcu śmierci”. W 2003 roku została odznaczona Orderem Imperium Brytyjskiego.

Tekst orędzia Helen Mirren – w tłumaczeniu Pawła Paszty – został udostępniony przez Polski Ośrodek Międzynarodowego Instytutu Teatralnego /ITI/:

To jest wyjątkowo trudny czas dla żywego teatru i wielu artystów, technicznych, teatralnych rzemieślników i rzemieślniczek. Ich wspólna profesja z założenia utkana jest z delikatnej tkanki.

Być może właśnie ta od dawna utrwalona kruchość pozwala im teraz przetrwać tę pandemię przytomnie i z odwagą.

Ich wyobraźnia przestawiła się w tych nowych okolicznościach na twórcze, dające śmiech i poruszenie nowe sposoby komunikacji, w dużej mierze dzięki możliwościom Internetu.

Od zawsze ludzie opowiadają sobie historie. Piękna kultura teatru przetrwa tak długo, jak długo my przetrwamy na Ziemi.

Silna potrzeba tworzenia u autorów, scenografów, tancerzy, śpiewaków, aktorów, muzyków, reżyserów nigdy nie zostanie zaduszona, a w bardzo niedługiej przyszłości zakwitnie od nowa z nową energią i nowym pojęciem naszego wspólnego świata.

Nie mogę się doczekać.

Od pewnego czasu tradycją jest, że i przedstawiciele polskiego środowiska teatralnego publikują przesłanie z okazji Międzynarodowego Dnia Teatru. W tym roku jego autorką jest Dyrektorka Teatru 21 i laureatka Paszportu Polityki, Justyna Sobczyk. Niestety, w chwili publikacji niniejszego artykułu przesłanie nie zostało jeszcze udostępnione.

Za to wiadomo, co niektóre warszawskie teatry – mimo zamkniętych scen – proponują w Międzynarodowym Dniu Teatru.

Teatr Narodowy zaprasza na premierowy pokaz online rejestracji spektaklu Woyzeck Georga Büchnera w reżyserii Piotra Cieplaka, który będzie dostępny bezpłatnie na kanale TEATR NARODOWY-YouTube.

Teatr Studio pokaże w ten weekend m.in. Złotą Skałę. Opowieść o Robercie Brylewskim – spektakl muzyczny, wyreżyserowany przez Grzegorza Laszuka. Darmowy dostęp do tego świetnego przedstawienia od soboty, 27 marca, przez 48 godzin na kanale YouTube. A na  platformie VOD Teatru Studio pokazane zostaną wielokrotnie nagradzane Żaby w reżyserii Michała Borczucha.

Teatr Syrena zachęca do obejrzenia na VOD spektaklu Legendy warszawskie, a na kanale YT pokazuje pandemiczną produkcję Hallo Syrena, czyli premiera się odbędzie (dostęp za darmo).

Teatr Powszechny proponuje, za pośrednictwem VOD, przedstawienie pod tytułem Jak ocalić świat na małej scenie w reżyserii Pawła Łysaka. To opowieść o nadciągającej katastrofie ekologicznej, głodzie i przyszłości planety – czytamy na stronie teatru.

Z kolei Teatr Współczesny  zaprasza na pokaz sztuki Wstyd Marka Modzelewskiego w reż. Wojciecha Malajkata. Dostęp do sobotniego pokazu online będzie darmowy na stronie Teatru.

Teatr Żydowski uczci Międzynarodowy Dzień Teatru, przypominając wyjątkowy koncert według scenariusza i w reżyserii Gołdy Tencer oraz Szymona Szurmieja, zarejestrowany w 1993 r. Wydarzenie będzie dostępne na Facebooku.

Teatr 21 proponuje bezpłatny pokaz performansu Tisza be-Aw, który powstał we współpracy z Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Rejestracja tego wydarzenia dostępna będzie przez cały weekend w ramach YouTube Dni Kultury.

Dzisiejszy, 60. Międzynarodowy Dzień Teatru, jest drugim z kolei świętem, podczas którego teatry będą zamknięte. Mam świadomość, że pokazy online nie zastąpią spektakli oglądanych na żywo. Prezentowane przez krótki okres „odwilży” spektakle były swoistym substytutem atmosfery teatralnej: co drugie miejsce wolne, maski „zeszły” ze sceny do widzów. Chyba nie trzeba nikomu tłumaczyć, co znaczy niepewność: zagramy czy nie zagramy? Robimy próby czy nie warto ich zaczynać?

O tym, jak widzowie pragną oglądania spektakli teatralnych, może świadczyć poniższa infografika, która została przygotowana przez Urząd Statystyczny w Warszawie:

Dlatego wszystkim Ludziom Teatru – tym ze sceny i z zaplecza – życzę jak najszybszego powrotu do normalności, a nam – widzom – życzę, abyśmy szybko wrócili na fotele teatralne. Swoją drogą, zastanawiam się, co będzie 10 kwietnia bieżącego roku. Tak się bowiem składa, że akurat na ten dzień mam zaplanowane wyjście do teatru. Hmm…