Na szlaku dialogu Mariusza Olbromskiego – to szósty tomik z Kolekcji Literatury, wydawanej przez Oddział Warszawski Stowarzyszenie Pisarzy Polskich i Instytut Literatury.

Swój opis zacznę nietypowo: od prezentacji Autora. Bowiem Mariusz Olbromski jest miłośnikiem Kresów i to tłumaczy treść wierszy znajdujących się w tomiku. Oczywiście, ktoś może powiedzieć, że tego nie trzeba tłumaczyć. Wróćmy do Autora, który jest polonistą, filologiem klasycznym, muzealnikiem, poetą i prozaikiem. Jako autor kilkunastu książek łączy bogatą twórczość literacką z intensywną działalnością kulturotwórczą. Jest nazywany „poetą pamięci kultury”, jednocześnie buduje pojednanie i porozumienie między intelektualistami polskimi i ukraińskimi, którego odzwierciedleniem są, współorganizowane przez niego, spotkania zwane Dialogiem Dwóch Kultur. Jego dzieło Dwa skrzydeł nadziei stało się kanwą oratorium Polskie Kresy, do którego muzykę skomponował Wincenty z Krakowa (Wincenty Schmidt). Prapremiera oratorium miała miejsce 27 września 2014 roku w krakowskim kościele oo. Bernardynów.

Książka poetycka Na szlaku dialogu jest refleksyjnym dziennikiem z podróży, która sięga w głąb historii, ale także do wydarzeń najnowszych. Autor podzielił tomik na trzy części: W krainie Króla Ducha, Na szlaku dialogu i W cieniu kolumny. Podział ten jest czysto umowny, wszystkie sfery przenikają się: historia ze współczesnością, praca z relaksem, muzyka z innymi dziedzinami sztuki, wreszcie sprawy polskie ze sprawami ukraińskimi. Olbromski prowadzi Czytelnika do Krzemieńca, Lwowa, Kamieńca Podolskiego, Drohobycza i wielu innych miejsc. Idziemy tam śladem Juliusza Słowackiego (Szwajcaria Krzemieniecka), Piotra Michałowskiego (Okno Piotra Michałowskiego), Leopolda Buczkowskiego (Anteusz), Kazimierza Wierzyńskiego (Powrót Wierzyńskiego), ale także Bruno Schulza (W Drohobyczu) i Iwana Franko (U Iwana Franko). Najwięcej miejsca poświęcono Juliuszowi Słowackiemu i śladom jego bytności (Przy grobie Salomei, Święto ulicy Słowackiego, W Sali Kolumnowej). Z kolei w utworze W Łazienkach Autor wykonuje ciekawą paralelę dotyczącą twórczości Słowackiego i Fryderyka Chopina: Tam w Krzemieńcu zaduma trwa (…) a tu w Łazienkach wolno zmierzcha (…) Jawią się – nikną pierwsze gwiazdy: migoczą rojem przepowiedni.

W czasie wędrówki po Kresach napotykamy Hucułów (Na szlaku i Taniec z Hucułami), miejsca ich pracy i zamieszkiwania (W Worochcie i Piec huculski) oraz słynne hucuły (Tabun na drodze). Autor dedykuje niektóre wiersze swoim znajomym lub osobom, które przyczyniły się do kultywowania pamięci o tamtych stronach. Jednym z nich jest profesor Jerzy Piórecki – biolog, założyciel Arboretum w Bolestraszycach: by nie przegapić cudów tego świata, w nagłym zdumieniu tu je dojrzeć (Pośród cudów).

Mariusz Olbromski pokazuje również współczesność – oczywiście, w kontekście stosunków polsko – ukraińskich. Przyznam, że wstrząsnął mną wiersz Na Dworcu Zachodnim: Już prawie północ, przerzedził się tłum, a jeszcze pociągi ze wschodu zjeżdżają, (…) Stolico, z trudem wznosząca swój ład/ otocz tych ludzi znękanych/ przyjaznym ramieniem.

Jeden z redaktorów Kolekcji Literatury, Piotr Müldner-Nieckowski, napisał: „Mariusz Olbromski (…) wie, że nie da się o tym śpiewać w pracach kulturoznawczych czy albumach. Zaprzęga więc do tej roli poezję”.

Z kolei Krzysztof Bielecki ocenił: „Zatrzymane czasy, zatrzymane miejsca kolejny raz rozmawiają z czytającym”.

Sądzę, że najlepszą puentą zbioru Na szlaku dialogu jest wiersz Strofy listopadowe, którego fragment ośmielam się zaprezentować: – … nie wrócisz nigdy tam zupełnie/ w to samo mgnienie wejdziesz/ Fotografia niewiele – zatrzyma -/ Kołują wciąż okruchy tylko wrażeń/ w czasu zawrotnym pędzie.

Niezależnie od tego, jak potraktujemy tę puentę, zachęcam do podróży sentymentalnym szlakiem po Kresach.

Mariusz Olbromski, Na szlaku dialogu

Redakcja: Krzysztof Bielecki

Korekta: Małgorzata Strękowska-Zaremba

Projekt graficzny i skład: Tunia

Ilustracje: Jan Skłodkowski, Andrzej Olbromski

Ilustracje na okładce: Jan Skłodkowski

Wydawca: Stowarzyszenie Pisarzy Polskich Oddział Warszawa i Instytut Literatury, 2020

ISBN: 978-83-66359-95-6 oraz 978-83-959291-5-1

Redakcja serii Kolekcja Literacka:

Piotr Müldner-Nieckowski

Anna Nasiłowska

Małgorzata Karolina Piekarska